Enerji ve Olağan Kaynaklar Bakan Yardımcısı Erdem Kalaycı, Türkiye Madenciler Derneği (TMD) tarafından düzenlenen “İkinci Maden Kurtarma Yarışması” kapsamında basın mensuplarının madencilik bölümüne ait sorularını yanıtladı.
“Madenleri hayatımızdan çıkarıp alalım, inanın insanoğlu ‘taş devrine’ döner. Bugünkü çağdaş medeniyet düzeyine gelirken, madenleri işleyerek gelmişiz. İnsanoğlu madenlerin ismini zamanlara vermiş. Türkiye’nin en büyük sorunu, ekonomik manada ‘cari açık’ diye açıklanır. Türkiye’de 2000’de altın üretimi yok. 2001’de 1,4 ton. Altın, Türkiye’de üretimi yeni olan bir maden. Altın üretimi 2020’de 42 ton, 2021’de 39 ton oldu. Bu yılki gayemiz salgın şartlarına karşın 40’lı sayıları geçmek.” değerlendirmesinde bulundu.
Yeni bir “Maden Yasası” taslağı üzerinde çalıştıklarını aktaran Kalaycı, “Altın madeni, bakır madeni olsun fark etmiyor. Toprağı delelim, sondaj yapalım, numune alalım, ekonomik bir kıymet elde edelim. O bölge insanını harekete geçirmek çok güç, zira madencilik algısı çok negatif. Maden alanlarının süreç bittikten sonra rehabilite edilmesi gerekiyor. Hazırladığımız yeni maden yasasında rehabilitasyona daha çok değer verdik. Kelam konusu yasa taslağını bu kademede meclise sevk etmek pek kolay olmaz. Lakin, orada maden alanlarının rehabilitasyonu konusunu bir fon oluşturularak fonun madencilik süreçlerinden sonra şirketlerin rehabilitasyonda kullanmasını amaçlamıştık.” diye konuştu.
Kalaycı, Türkiye’nin potansiyelinin madencilikten kaynaklı cari açığı kapatacak büyüklükte olduğunu vurgulayarak, ocakta açılacak bor karbür fabrikası hakkında bilgi verdi.
Çin ve Hindistan’da personellik maliyetlerinin Türkiye’den çok daha düşük olduğunu anlatan Kalaycı, “Türkiye’den çıkarılan doğal taş dediğimiz mermer, blok halde ihraç edilebiliyor. Bunları işlemeye kalktığınızda oradaki rekabet gücünüzü kaybediyorsunuz. Bu doğal taşlar için geçerli. Başka madenleri, en azından orta eserlere dönüştürerek işleyip iktisada kazandırıp ihraç ediyoruz. Bordaki sorun ise biraz daha farklı. Bor, Türkiye’de uzun yıllar cevher olarak yani çıkarıldığı üzere ihraç edilmiş. Sonra borik asite dönüştürülerek ihraç edilmiş. Borik asitin tonu 800 dolar civarında. Boru, borik asite, daha sonra da karbüre dönüştürüyoruz. Bununla ilgili fabrikamız ocak ayında açılıyor. Bor karbür fabrikası. Bor karbürün tonu 40 bin dolar. Sorumuzun karşılığı da bu. Cevher olarak 200 dolar.” tabirlerini kullandı.
“Türkiye’de 1939 yılında çıkmış ‘Zeytin Yasası’ var. Buna nazaran zeytinlik alanlarda madencilik faaliyeti yapamıyorsunuz. Bırakın madencilik faaliyetini, rastgele bir sınai faaliyet de yapamıyorsunuz. Zeytinin olduğu alana 3 kilometreden fazla yaklaşamıyorsunuz. Yalnızca zeytin ve zeytincilik ile ilgili işler yapabilirsiniz. Zeytinliklerle ilgili çok kıymetli düzenlemeye gereksinimimiz var, zira bu yasa da kimi şeyleri maniler noktaya geldi. Bununla ilgili herkesin kabul edeceği bir düzenleme yapılması lazım. Mevcut maden yasası çok cezalarla dolu bir yasa. Onu daha makul bir noktaya getirdik taslağımızda. Daha caydırıcı lakin daha kabul edilebilir bir noktaya getirdi. Mevcut durumda cezaların altından kalkmak güç.”