“`html

Sıcak Havaların Ruh Sağlığı Üzerindeki Etkileri: Uzman Görüşü

Artan sıcaklıkların yalnızca fiziksel sıkıntılara değil, ruhsal dengeyi tehdit eden olumsuz durumlara yol açtığını belirten Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Umut Mert Aksoy, “Sıcak havalarda vücut, gece boyunca yeterince serinleyemediğinden uykuya dalma süresi uzar, uyku döngüsü bozulur ve dinlendirici derin uyku azalır. Bu durum, ertesi gün sinirlilik, kaygı, konsantrasyon düşüklüğü ve hafıza problemleri ile kendini gösterebilir. Bu nedenle akşam saatlerinde ekran süresini azaltmak, serinletici duş almak ve uyku ortamını havalandırarak serin tutmak son derece önemlidir.” dedi.

Ruh Sağlığı Üzerindeki Sıcak Hava Etkileri

Prof. Dr. Aksoy, yüksek sıcaklıkların insan psikolojisi üzerindeki etkilerini şu sözlerle açıkladı:

“Sıcak hava dalgalarının şehirlerde yarattığı bunaltıcı atmosfer, gece ve gündüzün hoş şekilde birbirine karıştığı bu yaz döneminde ruhsal durumların da kırılgan hale geldiğine dair önemli bulgular var. Yükselen sıcaklıklar, sadece fiziksel sağlık sorunları yaratmakla kalmıyor; aynı zamanda zihinsel bütünlüğü tehdit eden dalgalanmalara da yol açıyor. Giderek artan öfke patlamaları, tahammülsüzlük, huzursuzluk, dikkat dağınıklığı ve beklenmedik kaygılar, bireysel sorunlar gibi görünmekle birlikte aslında çevresel baskının ruhsal yansımalarıdır.”

Fizyolojik Tepkiler ve Ruhsal Durum

Sıcak havanın fizyolojik etkilerine değinen Prof. Dr. Aksoy, şu noktalara dikkat çekti:

“Bedenimiz, sıcaklık artışına yanıt olarak hayatta kalma mekanizmasıyla alarm durumuna geçiyor. Damarlar genişliyor, kalp atışları hızlanıyor ve terleme artıyor. Ancak bu fizyolojik yanıt, beyin fonksiyonlarını da olumsuz etkiliyor. Sıcak havalarda kortizol ve adrenalin seviyeleri yükseliyor, bu da uyku düzeninin bozulmasına yol açıyor. Yetersiz uyku, yalnızca yorgunluk değil; dikkat, hafıza ve duygusal denge üzerinde de ciddi etkilere neden olabilir. Uykusuzluklar, irritabilite ve karar verme güçlüklerine yol açabilir.”

Sosyal İlişkilerde Bozulmalar

Yaz aylarında dikkati gerektiren işlerde performans düşüklüğü, iş kazalarında artış ve sosyal ilişkilerde gerginliğin arttığını belirten Prof. Dr. Aksoy, şunları ekledi: “Ayrıca, kronik ruhsal hastalığı olan bireylerde hastaneye yatış oranları artmakta, şizofreni gibi durumlarda semptomlar alevlenmekte ve bipolar bozuklukta manik atak sıklığı gözlemlenmektedir. Bu veriler yalnızca bilimsel çalışmalarda değil, hastanelerin doluluk oranlarına ve acil servislerdeki yoğunluğa da yansımaktadır.”

Uyku Düzeni ve İpuçları

Aşırı sıcakların uyku düzenini olumsuz etkilediğini ifade eden Prof. Dr. Aksoy, şu önerilerde bulundu:

“Yüksek sıcaklarda vücut yeterince soğuyamadığı için uykuya dalma süresi uzar ve uykunun derin evreleri azalır. Bu durum, bir sonraki günde sinirlilik, kaygı ve konsantrasyon güçlüğü şeklinde kendini göstermektedir. Bu nedenle akşamları ekran sürelerini kısıtlamak, serin bir duş almak ve uyku ortamını mümkün olduğunca serin tutmak büyük önem taşır. Uyku hijyeni teknikleri, sıcak dönemlerde daha da fazlasıyla dikkate alınmalıdır. Odayı serin tutmak için perdeleri kapatmak, vantilatör kullanmak ve doğal kumaşlardan çarşaflar seçmek etkili yöntemlerdir.”

Sıvı Tüketimi Önemli

Beslenme ve sıvı alımının da ruhsal dayanıklılığı etkileyen kritik unsurlar arasında yer aldığını belirten Prof. Dr. Aksoy, şunları söyledi:

“Yaz döneminde su tüketimi, fiziksel sağlığın yanı sıra zihinsel denge için de oldukça önemlidir. Su kaybı, halsizlik, dikkat dağınıklığı ve kafanın karışması gibi sorunlara yol açabilir. Bu nedenle günlük sıvı alımı 2.5-3 litre seviyesine çıkarılmalı ve idrar renginin açık sarı olması gerektiği gözlemlenmelidir. Ayrıca aşırı yağlı ve baharatlı gıdalardan kaçınılmalı; hafif ve sindirimi kolay besinler tercih edilmelidir. Dış ortamda çalışanların tuz dengesi de özellikle dikkat edilmesi gereken bir noktadır.”

Alkol ve yüksek kafein içeren içeceklerin bu dönemde fazla tüketilmesi, kaygı ve huzursuzluk seviyesini artırabilir.

Kıyafet Seçimleri

Giysi seçimlerinin de ruhsal durum üzerinde etki yarattığına değinen Prof. Dr. Aksoy, şunları ifade etti:

“Vücut ısısının düzenlenmesi açısından açık renkler ve nefes alan pamuklu veya keten gibi doğal malzemelerden yapılmış giysiler tercih edilmelidir. Sentetik ve koyu renkli giysiler, bedenin ısısını yükseltebilir ve terleme sebebiyle rahatsızlık hissi yaratabilir. Özellikle ruhsal hassasiyeti olan bireylerde söz konusu dışsal rahatsızlıklar içsel stres unsurlarına dönüşebilir.”

Ruhsal Destek Arayışı

Yaz mevsiminde ruhsal destek almak isteyenlerin dikkat etmesi gereken noktaları vurgulayan Prof. Dr. Aksoy, şunları paylaştı:

“Ruhsal yardım arayışı, yaz aylarında genellikle geri planda kalmaktadır. Oysa yaz, birçok kişi için yalnızlık, sosyal izolasyon, gündelik düzenin bozulması ve fiziksel rahatsızlıkların birleşimi sebebiyle ruhsal kırılganlık yaratabilir. Ruhsal destek gereksinimi yalnızca kriz dönemlerinde değil, mevsimsel risk dönemlerinde de göz önünde bulundurulmalıdır. Hastane polikliniklerinin yanı sıra toplum ruh sağlığı merkezleri, mobil danışmanlık hizmetleri ve üniversiteler bünyesindeki danışma birimleri de bu destek ağının bir parçası olmalıdır. Özellikle yaşlı bireyler, yalnız yaşayanlar ve ruhsal hastalığı olan kişiler için erken müdahale programları hayata geçirilmelidir.”

Unutulmamalıdır ki bireyin ruhsal sağlığı yalnızca iç dinamiklerle değil, çevresel koşullarla da şekillenir. Yüksek sıcaklık, bireyin ruhsal dengesini tehdit eden görünmeyen bir faktördür. Her stres durumu, karşılık verilmediği takdirde daha büyük bir çöküşe yol açabilir. Bu nedenle yaz mevsimi, sadece tatil değil; aynı zamanda ruhsal dengeyi koruma dönemi olarak da değerlendirilmelidir.

“`